|
|
Wout van den Berg – fluit Bram Kreeftmeijer – hobo Arno van Houtert – klarinet Marieke Stordiau – fagot Christiaan Boers – hoorn Frank Peters – piano |
Het programma : 'Tussen wenen en parijs'
|
Anton Reicha (1770-1836)
- Kwintet in G groot opus 99 nr. 6 (1818) - fluit-hobo-klarinet-fagot-hoorn Ludwig van Beethoven (1770-1827) - Kwintet in Es groot opus 16 (1796) - hobo-klarinet-fagot-hoorn-piano Pauze André Caplet (1879-1925) - Quintette (1898) - fluit-hobo-klarinet-fagot-piano Jean Francaix (1912-1997) - L’Heure du Berger (1947) - fluit-hobo-klarinet-fagot-hoorn-piano |
toelichting
In dit programma zijn drie kwintetten en een sextet opgenomen. Elk van de kwintetten heeft een andere bezetting waardoor de concertbezoeker telkens wordt geconfronteerd met een andere klankkleur.
Anton Reicha was een Tsjechisch-Franse componist. Hij begon zijn loopbaan als musicus in 1785, toen hij met zijn oom toetrad tot het orkest van de Keulse keurvorst in Bonn. Vanaf 1794 leefde hij eerst in Hamburg en later in Wenen. In 1808 vertrok hij naar Parijs, waar hij voor de rest van zijn leven blijft. Behalve zijn composities zijn ook zijn geschriften over compositieleer en het pianospel van grote betekenis. Tot zijn leerlingen behoorden onder anderen de componisten Franz Liszt, Charles Gounod, César Franck en Hector Berlioz. Grote bekendheid verwierf Reicha, samen met Franz Danzi, als grondlegger van het blaaskwintet. Hij schreef maar liefst 24 kwintetten voor deze bezetting. Zijn Kwintet in G groot kenmerkt zich door grote virtuositeit, een expressieve melodievoering en originele harmonieën.
Ludwig van Beethoven
Zijn kwintet voor piano en blazers opus 16 is vermoedelijk een van de belangrijkste werken uit Beethovens eerste periode. Het werk werd in 1796 besteld door enkele Praagse blazers. Beethoven modelleerde zijn kwintet naar het twaalf jaar eerder ontstane kwintet van Mozart in dezelfde bezetting. Zelfs de toonsoort is identiek. Veel valt te zeggen over de overeenkomsten met Mozarts opus, maar de verschillen zijn niet minder frappant. Gaat het bij Mozart om pure kamermuziek, Beethoven lijkt een pianoconcert in kleine bezetting geschreven te hebben. Bovendien is Beethovens muziek op grotere schaal opgezet, met name het eerste deel dat ongeveer de helft van het gehele werk beslaat. De grootse langzame inleiding verraadt duidelijk de invloed van Haydn, één van Beethovens leermeesters. Hier en verderop in het openingsdeel, bij de doorwerking, heeft de muziek een haast symfonische inslag en meer dan in welk ander vroeg werk lijkt Beethoven alvast een voorschot te nemen op de negen symfonieën die hij later zou schrijven. Net als het eerste deel is ook het lyrische Andante complexer van aard dan het overeenkomstige deel bij Mozart. Dit Kwintet wordt op uiterst luchtige wijze afgerond met een speels Rondo.
André Caplet
Hij werd in zijn tijd beschouwd als één van de begaafdste leerlingen van het Parijse conservatorium. Zijn Quintette werd kort na het ontstaan in 1898 onderscheiden met een prestigieuze prijs. Drie jaar later versloeg hij Ravel bij het dingen naar de Prix de Rome met de cantate Myrrha. Caplet begon aan een dubbele loopbaan als componist en dirigent. Vanaf 1907 was hij bevriend met Debussy, die onder meer de orkestratie van Le Martyre de Saint Sébastien aan hem toevertrouwde. Mede door zijn andere activiteiten liet Caplet slechts een klein maar zeer verfijnd oeuvre na, met nadruk op vocale muziek. Tot Caplets weinige kamermuziekwerken behoort het Quintette voor fluit, hobo, klarinet, fagot en piano. Het werd voor het eerst uitgevoerd op 30 maart 1900 door de Sociétédes Instruments à Vent.
Het vernieuwende element zit in het Quintette vooral in Caplets gebruik van kleur. Het openingsdeel is geschreven in sonatevorm. Met een grote verbreding wordt dit Allegro con brio triomfantelijk afgesloten. Prachtig van sfeer is het lyrische langzame deel. Hierin is een glansrol weggelegd voor de klarinet, die een mooi melancholieke solo heeft, waarbij Caplet noteerde ‘avec un grand sentiment de tristesse’. Op het Adagio volgt een kort maar luchtig scherzo, waarin de piano en de blazers over elkaar heen buitelen. Een groots opgezette finale sluit het werk af. Het coda geeft een samenvatting van thematisch materiaal uit het eerste deel. Dit prille maar fraaie werk van Caplet werd, vreemd genoeg, in de twintigste eeuw sterk verwaarloosd. Gelukkig neemt de belangstelling voor Caplets oeuvre de laatste jaren weer toe.
Jean Francaix
Maurice Ravel zei over de jonge Jean Francaix: ‘Onder de gaven van dit kind zie ik de meest waardevolle waarover een vruchtbaar kunstenaar kan beschikken, die van de nieuwsgierigheid.’ Francaix was inderdaad een vruchtbaar componist. Hij schreef meer dan 200 werken. Zijn stijl wordt gekenmerkt door lichtvoetigheid en humor, maar ook door soms onverwacht verstilde momenten. Flitsend, virtuoos en hier en daar een tikkeltje uitdagend is het quasi-pastorale l'Heure du Berger, waarin de componist het vrouwelijke deel van La Douce France (jong, rijp, oud) een bijna onbarmhartige spiegel voorhoudt.
Anton Reicha was een Tsjechisch-Franse componist. Hij begon zijn loopbaan als musicus in 1785, toen hij met zijn oom toetrad tot het orkest van de Keulse keurvorst in Bonn. Vanaf 1794 leefde hij eerst in Hamburg en later in Wenen. In 1808 vertrok hij naar Parijs, waar hij voor de rest van zijn leven blijft. Behalve zijn composities zijn ook zijn geschriften over compositieleer en het pianospel van grote betekenis. Tot zijn leerlingen behoorden onder anderen de componisten Franz Liszt, Charles Gounod, César Franck en Hector Berlioz. Grote bekendheid verwierf Reicha, samen met Franz Danzi, als grondlegger van het blaaskwintet. Hij schreef maar liefst 24 kwintetten voor deze bezetting. Zijn Kwintet in G groot kenmerkt zich door grote virtuositeit, een expressieve melodievoering en originele harmonieën.
Ludwig van Beethoven
Zijn kwintet voor piano en blazers opus 16 is vermoedelijk een van de belangrijkste werken uit Beethovens eerste periode. Het werk werd in 1796 besteld door enkele Praagse blazers. Beethoven modelleerde zijn kwintet naar het twaalf jaar eerder ontstane kwintet van Mozart in dezelfde bezetting. Zelfs de toonsoort is identiek. Veel valt te zeggen over de overeenkomsten met Mozarts opus, maar de verschillen zijn niet minder frappant. Gaat het bij Mozart om pure kamermuziek, Beethoven lijkt een pianoconcert in kleine bezetting geschreven te hebben. Bovendien is Beethovens muziek op grotere schaal opgezet, met name het eerste deel dat ongeveer de helft van het gehele werk beslaat. De grootse langzame inleiding verraadt duidelijk de invloed van Haydn, één van Beethovens leermeesters. Hier en verderop in het openingsdeel, bij de doorwerking, heeft de muziek een haast symfonische inslag en meer dan in welk ander vroeg werk lijkt Beethoven alvast een voorschot te nemen op de negen symfonieën die hij later zou schrijven. Net als het eerste deel is ook het lyrische Andante complexer van aard dan het overeenkomstige deel bij Mozart. Dit Kwintet wordt op uiterst luchtige wijze afgerond met een speels Rondo.
André Caplet
Hij werd in zijn tijd beschouwd als één van de begaafdste leerlingen van het Parijse conservatorium. Zijn Quintette werd kort na het ontstaan in 1898 onderscheiden met een prestigieuze prijs. Drie jaar later versloeg hij Ravel bij het dingen naar de Prix de Rome met de cantate Myrrha. Caplet begon aan een dubbele loopbaan als componist en dirigent. Vanaf 1907 was hij bevriend met Debussy, die onder meer de orkestratie van Le Martyre de Saint Sébastien aan hem toevertrouwde. Mede door zijn andere activiteiten liet Caplet slechts een klein maar zeer verfijnd oeuvre na, met nadruk op vocale muziek. Tot Caplets weinige kamermuziekwerken behoort het Quintette voor fluit, hobo, klarinet, fagot en piano. Het werd voor het eerst uitgevoerd op 30 maart 1900 door de Sociétédes Instruments à Vent.
Het vernieuwende element zit in het Quintette vooral in Caplets gebruik van kleur. Het openingsdeel is geschreven in sonatevorm. Met een grote verbreding wordt dit Allegro con brio triomfantelijk afgesloten. Prachtig van sfeer is het lyrische langzame deel. Hierin is een glansrol weggelegd voor de klarinet, die een mooi melancholieke solo heeft, waarbij Caplet noteerde ‘avec un grand sentiment de tristesse’. Op het Adagio volgt een kort maar luchtig scherzo, waarin de piano en de blazers over elkaar heen buitelen. Een groots opgezette finale sluit het werk af. Het coda geeft een samenvatting van thematisch materiaal uit het eerste deel. Dit prille maar fraaie werk van Caplet werd, vreemd genoeg, in de twintigste eeuw sterk verwaarloosd. Gelukkig neemt de belangstelling voor Caplets oeuvre de laatste jaren weer toe.
Jean Francaix
Maurice Ravel zei over de jonge Jean Francaix: ‘Onder de gaven van dit kind zie ik de meest waardevolle waarover een vruchtbaar kunstenaar kan beschikken, die van de nieuwsgierigheid.’ Francaix was inderdaad een vruchtbaar componist. Hij schreef meer dan 200 werken. Zijn stijl wordt gekenmerkt door lichtvoetigheid en humor, maar ook door soms onverwacht verstilde momenten. Flitsend, virtuoos en hier en daar een tikkeltje uitdagend is het quasi-pastorale l'Heure du Berger, waarin de componist het vrouwelijke deel van La Douce France (jong, rijp, oud) een bijna onbarmhartige spiegel voorhoudt.